Siła sugestii

Wszyscy wiemy, że drogie perfumy pachną ładniej od tanich. Ciężka butelka wina musi zawierać trunek lepszy. Ładnie ubrany kawaler zdobywa więcej punktów u przyszłych teściów niż ten ubrany w codzienne ciuchy. Nawet droższy samochód buduje percepcję, że jego kierowca (często nie właściciel) jest zamożnym człowiekiem. Ulegamy pozorom. Socjologowie prowadzą różnorodne badania, starając się zrozumieć i wyjaśnić, dlaczego ulegamy sugestii. Efekt placebo lub badania konformizmu Ascha pokazują, że co do zasady bardzo łatwo ulegamy sugestii. Często ta skłonność jest bezwzględnie wykorzystywana przez rozmaitych oszustów przeciwko nam. W przyrodzie sugestywne barwy owadów czy ptaków mają za zadanie zmylić potencjalnego wroga. A w sklepie przekonać do zakupów klienta z grubym portfelem.

Rzeczy nie są takimi, jak je widzimy lub jak są opisywane. W dzisiejszym świecie dotyczy to również, a może i przede wszystkim, technologii. Począwszy od narzędzi życia codziennego, skończywszy na wyrafinowanych sprzętach do medycyny estetycznej. W świecie danych ta swojego rodzaju manipulacja jest wykorzystywana w jeszcze bardziej bezwzględny sposób. Kilka dni temu Apple zaprezentowało nowy system operacyjny iOS 18. Setki artykułów na temat nowości i rozwiązań, które zmieniają nasz świat na zawsze. W rzeczywistości dosłownie kilka drobnych usprawnień i gadżetów (inteligentny asystent nie jest jeszcze dostępny - to dla wszystkich, którzy chcą ściągnąć beta developerską wersję - nie warto). Po drugiej stronie nie milkną dyskusje na temat niewybaczalnego błędu w nowym regulaminie Adobe (producenta między innymi Photoshopa), który prosi użytkowników o zaakceptowanie w regulaminie, że efekt ich pracy będzie, czyli np. zdjęcie lub grafika będzie przedmiotem procesu douczania algorytmów AI. Mało kto zauważył, że taki zapis (nie dokładnie ta forma) jest obecny w umowie licencyjnej Creative Cloud od dawna.

Zachwyty i przekleństwa. Sugerowanie nowej ery lub końca świata. Konformizm popychany twarzami znanych celebrytów lub multimilionerów sprawia, że wierzymy w bajki. Naiwność czy lenistwo? A może to sugerowanie się opiniami "autorytetów" nawet bez pobieżnego zapoznania się z treścią?

Wczoraj przeczytałem bardzo fajną analizę zachowania i publikowanych treści przez influencera w sferze bezpieczeństwa państwa. Krótki tekst, ale świetnie opisujący, jak łatwo dajemy się manipulować, a wręcz ustawiać w głowie pewne stereotypy lub sposób myślenia tylko dlatego, że ów influencer dobrze wygląda, ma ciekawy spokojny i brzmiący inteligentnie głos. Co mówi, nie ma specjalnego znaczenia, bo i tak większość z nas nie analizuje racjonalnie faktów, przyjmuje je za pewne. To jak słuchanie piosenek po hiszpańsku, koreańsku lub angielsku. Jak nie znasz tych języków, nie wiesz o czym jest piosenka - ale fajnie brzmi. Problem jest wtedy, gdy zrobisz z takiej piosenki podkład pod filmikiem i opublikujesz. Jak nie masz szczęścia, taka kombinacja może być w najlepszym razie śmieszna.

Siła sugestii jest potężną bronią, a używana w mediach społecznościowych kształtuje wyobrażenia, preferencje i wybory milionów ludzi.

Zdjęcie wykonane na Kubie. Jak łatwo się domyślić, to nie jest bezdomny. To używanie wyglądu i atrybutów religijnych do wyłudzenia jałmużny. To wciąż działa na większość ludzi.

Dedykuję je tym, którzy NIE chcą budować przewagi konkurencyjnej lub po prostu zarobić, manipulując, robiąc z igły widły lub sugerując wybory, mimo że wiedzą, że jest to nieetyczne.